! , ^
LV SI AD VM
LIBRI DECEM.
AVTHORE DOMlTSrO F R A-
tre Thoma ile Faria.Epifcopo Targenii,
Rcgioque confiliario, Ordmis Virginis
^ Maria^ de Montc CarmelijDoftorc
Theologo, Vly (Tiponcnfi.
CumfactiltAte Sti^criutum
V L Y S S I P O N E,
Ex officina Gcpardi de Vine^, Anno x ^ 2 a.
saas^SKr-
-:i
!■ ' ■
• 4
-.■ .: ..
Licen^as.
:^^f
VI cfla hifloria do'defcobrifrieiGi da tnm Al
verfojiiao tcni coufa quc GMmirc noija
fanta fe ou boris ^uflumcs/antesiie pbefia
qucpode ajudaf aos htirtianill^Sv pelo que
pode imprimirfc. Lixbda iiefla cafaiyc S. Roquc d4
Companhia dc I E S V. 6.de laneii-^ de i6i%.
\ Tlflaainforma?ii1ri podefe impfimif cifla tiirtd-
V ria.do defcobri mcuto da india,&depoiS de im-
preffa tornepefa fer coriferida com oorjgirialpera
fe dar licen^a pafa cdrfere,& fem ella naocorfcra.
LiXbpa aosii.de/aiieirddGi62l* ., ; _
AntemoBiasCardofh.
{toffax.Pereira^
Francifcode GoUued*
POd^feimprimir efla hifloria de defcobrimcnt®
da India.Lixboa 14, de lanciro dc 1622.
Bamiao Viegas,
Pddcfe
~sii^*aR
QVc fc poflaimprimir cfte liuro Virtas ^^s Itce^ai
dp fantQ OiHcio>& Ordinano qiieofterecc, &
depok de imprcirotoj^ne para fe taixar^ & fcm liu
nao correr^ a 20. de Agol^ d«; 1 622.
i^i<>»/;s. tgnxthPtrreiru
Odcnouoimprcfibemtuddconcorda com eiicc
riginaL Emfanto Eloydc Luboa €^24. 4e^Setcn-
brode622,
ODoutQrViceme ia Refutrefclg*
TaiVJife eflejiarbcm doze vintgs em .papeL E
Lisboa a 24. de Setcmbro de 621.
Moniz. ipidmTcmtra,
JgmkVMeiradeBrit». DimsdeUdlo,
%.
w-^
iS LJg ' " »" J l
Errau fic corrigc.
Y Ib. r. vcrf. 238. fit leg. fic.
I j T ih. I. verf 41 1^ ficae leg. ficcg.
Lib. 2. veri: ^5. adore leg. odore.
Lib. 2; verf. ttiumphos leg. triumphos.
Lib.2.verf 4ir. sahicus leg. Scithicus.
Lib. 2. verr846. Troilratus leg. Horoftratus
Lib. 5. verf, i^S. contbrtem leg. coiifortcm.
L.b.^.verf i<58.,clarori$ leg. clamonbus.
Lb-s verf 5t2. datet lcg.darct.
L:b. 5. verf 709. caturnis leg. cuthurnis.
L-b. 6. verf 3 ^ cupil leg. cupit.
Lib. 6. vcrf 187. «pora leg. xquora.
Lib. 6. verf ?9^. d'cfedit lcg. difcedit.
Lib. 6. verf 899. mortis leg. montis. ,
Lib. 6. verf 478. momorant leg. memorant.^
Lib! 6. verf 481$. voluerc leg, vulnere-
Lib. 6. vcrf ^oo.csEplorant leg. cxplorant.
Li3; 6, verf 572. nai]ran leg. notlram.
Lib.B. verf 302. obfida leg. obfidia. ^
Lib. lo.-vcrf 511. fanquine leg. fangumc.
Tol 147. vcrf redecercn leg. rcduccrent, Ib.«.».
Regionem leg. Rcgiones. Fol. 154. verf fuperbas
leg. fiperbis. 147. arti leg. artis. i^^.Nabaltaeaca
leg. Nabathex. 153. Meptum leg. Mcotim.
X70. Acyla kg, Abvla.
Idem
*. 5
INCLI.'
«£.
•mi
INCLITO> IN^
VICTO, AC ILLVS TRI
Portugalliaz Regno profperitatem
• maximam exopto ,
W^^M ^ i^ mecumfamam, qua
oUm,o fortunatifitmu %e^
, num.in toto terrarum orhe
' JioruiUiytnfdtcemqueJla^
tumyadqumob tua maxima flagi-
tia.quififuaginta ante annos deue"
m.Bhperpederemy magnumque tnde
4nimi:m£rorem conciperemyVt miht
efietjolamniy animum ad antiqmo^
ra Luptanortmfacla.qua alijpede^
Uri.omtione confcripferuntj carmt^
nibus
libusheroidsyfjuieno nifide referia
tcgraui aguniy commendanda appii
^autycumque noBraSjqu^femper au
Ktltum • frafltierunt , conuenijjem
Mufasfanetnliesy ac nimio maro^
re confeBae Qhutsfuerunt-, c> quafi
iJganippedis aqua ad Lufitanorum
laudes decantandas defiderarentur;
qmd cum mtht tmputatum efe ext.
Uimaremy (funtenim illa iuuemli
atatimaxime additt^.fenikmq; om~
ninoejfugiunt) nunciarunt trtfittia
non exhocfonte proficifciyfed cjuia
ita attr.ttum-, defpeSumque Lufita^
norum mme appareattVt nihiUquoa
de ets Mufa decantare pofsint,fu-
per/it, idcircQ excitandosejf} exem^
plis maiormh^vtcumnon dejim m~
* 4. ti^
'%,
kii
tidy vircs non defiderentur. Mar^
tiamqiieNlercimmtnon nouit^ <>
Vencremy jt in jahulis ampleUitur
feu?ra refpuity cum enimfuperflum
vitia^ vtres omnino dejictunt. Eii
igitury%e^num quondam ofuUntiJ
Jimum^acf^liciJUmumy cjuod alum
nos MartefortiQreSy [^(cptuno fu
perioresjouepotentioresprocreafli
animum eleua > oculos apert^ vt i^
auo iaceasjjualorem conJpiciaSyO
famamy quam olim adeptH Juijliy re
cuperes: etfiexempla ad maxirnUja
cinora a^gredtenday(^ perpatrandc
plurimum conferuntyhic tihi metric
multi tuiflt]propcnutury quosfami
ad co^los vffue euexity quorum m
minamlU obruet atas^nulla tempo
ri
risintertApedincexitngiatiirz
mHuamiine jiUi^nir, affort mmq;^
fapientihus vuluptatem fdiirtupril
ctiamnd hdu/cemodi ecminittcncia
frispmtu¥,nec tcrpe/eatjidm^a -
iur: Simt Tnrc^ho/tes, cjuos multc-
ties dehelUJliyJlnitMaiirhde quibtts
miiU vtcimarrcpm taUiyJum gen-
tesyde quihus qiiamplurinm tmim^
phos erextsli, Junt nominis Chri^fi
infmlh quos tua dmoni iamfubiu-
gaftiymercatur^ operam nauare iam
defineyarrtpearmayac virtutemy vt
fama,notn€fjquc tuum reuiuiJcatyCP^
maiorum tuorum faBa amulans in
magnitpopuU tui Lujitam ornamen-
tumy&-jacratijum(e Chriftifidei di-
latationem accrefcaSf &'Ji ha;c tibi
^lacueriin
fUmerint verfibus decmtat^ypro,
mitto (s- ju^ fecmsy &■ quaidm
ahjffcer^nt, elegantifimis carmini.
bus-^quanfum in mefuerity profecu'
turum,1)eus^ vt mea poftulant m
ta,nomen tuum exaltety ti;>fdem,&-
virtutemyVtfide, (sr- virtutibus or-
natum omnibusfis nationibus admi'
ratiomJargiMur,
aJd
IVUiiiVi.
(lAd Le&orem.
Bneuole, acpie Le6loriamtc
obijcientem video, &obie6lio-
iiem praeoccLipo,cui cnim ratio-
ni confentaneu videbatur^quod
homo iam gradaeuu^, & in dignitate Epif-
copali conflitutusad componenda carmi-
na animum applicarit? quod iuuenibus fo-
lum in fchola, & viris minoris aot.Te confo-
narc iudicetur. Verum id facili negotio in-
tcrimitur- quid fimilleviros a^tateconfe-
aos in animi deleaamentu Mufis tradi*
tos ante oculos tibi proponam?quidfi Irrt-
peratores grauitate maxima cQdecoratos^,
Catonefque multos, qui carminfbus^ope-
ramnauauere,tibi referam ? Euoiue^antia-
lcs, & vitas Imperatorum,reperiefque Jioc
ita efTe certum,vt nihil certius . Repericfqi
etiam folu illos , qui noauas ingenijs imi-
tantur, \cl qui ad ludos alearum , quibus
lotam
totam fuam rem familiarerh conrumunf,
iJoncos diramnotam Poctis^Mufiifq- inn-
fiffc , cum tamcn ill^ non nifi acutifsimis
ingcnij^i fior adiift.e. QnoJ vcro ego Pon-^
tificalidjgairate fimornarns , liinllum rcf
incommodiMiirtferc , cum vidcas Diuunt
Grcgpnam Nazianzcnam , Diuum Pau-
linu.i] d: Nolla , Diuum Damafum Lu(i-
tanum ilimmum Ponfificem^aliofqucgra-
uilsimos EpilcopOs, ac Praelatos , & (iim*
mos Poarificcs omni vircutum ac fcicntia-
Tum gcncre circumuallacos multaekgan-
tifsimis carminibus confcripfille. Solum
hocte admonitum vdicm me in hoc Poc*
matc more Poctarum nominibus Idolo-
rum vfumfuiffb , qarreucranomina fo-
lum funt, non res, nam luppiter , VcnuSj
Mirsy Mercurius^ Bacchus, Thetis, Ncp^
tunus, ^tque baius farinne fimiles nihil
lunc, & fiqui facrunt, multis vitijsingur-
gitati vicaiii tcadiuicruat, &;tamcnca:c2
gentilitaJ
jentilins illos inter Drns immei^fo «n-
Yjcrauic , cuod qunm longe avciira^^:di-
^ct, multi cx antiquisiiiciicarunt;. ycri^m
cijrn Pocfis^finehis^figmcnrisrirhil h.hci.t
iucundifaci$,nihil lcpdris^uidc habc r qiTod
illis plcnimquc vti cog;;mur. Scnii^m , vt
Catholiti & in vera fid^ ftndni tc-
oemus^vci bis ytirr tir ad ^
ornatumyVC
Pocte:
'jfUlir,
lllaflriffiitio acReneredifliino D.D.Tho-
mae a Faria Epifcopo Targenfi meririft
fimo^nouo Muiarum ApolIini^Poe* -f |
tarum Ma^cenati, Lesbio
Cantori.
ANONYMVS.
FAlhr? Anattemtasfonm altier excltat autes^
Quis tam diuino PeUice ple^ra reptf
Afcraus ne Senex} An Pindarusf Mquus rtrique eji,
An fotius Nafo? Aut vmber? vtrumque refert,
^uidfi Orpbeuspariter,pariter moduletur Arionf
Amfhion([ue fimul^ Tresfimulvnusagit.
SiMars, Mtspmdesvefonet} modulatur vterqtie,
Si Phabusfundat Carmina, Phabm adesi,
Huic fleUrum Afcraus; chordas dat Pindarm, vmber
Dat Veneres, venafiumina Nafo ciet,
V&cem OrpheuSjCitbaram Amphion.verfum altm Ariorf,
Virgiltus numeros,pondera Maouides,
Uunere Ph^bus abe^ piuatus: Prdfnl Apollo efi^
Diuinum hos omnes {ferlege^fpirat ofns.
Aliudf*
EDidcrint tanios quodfdcuUfrifcA Poetas,
Non ideo nofiris antefercndafutcm:
IlU quidcm multos,vnum tenoHra tulere^
Vnusfed multos cxfrimis^ vnus habes,
Sic Pigmca vnus Ute obruit agmina qHondam
AtcidesfoHsfyderacUratubar^.
Vno nofira dntdsfclix te vafeiriumfhat,
Nobis.turba vctus quodfuityVnus cris^
Etdare quod cuncUfotuere friorihus tlli^
Tu nunc,Antifics fnfficie?tda^dabis^
Diftichon de opere^& Authorc,
V
Id^u opus nttidum Flmbm.miraturj & inde,
F.fine alterftmmo deloue natniy ait.
^^M^m ■;
Fol.i
%m^m^,
L VS lAI) VM
LIBER PRIMVS.
D
A R G V M E N r V U, ^"
Efcribitur hoc in libra quidquid TrAfe^t^
Maximo clafsis Vafco a Ga^na contigit^^oH^
quam^^fortu Vlyfsiponcnfi,vt Indi^z oras inqui-^
rerct iuffu Regis Em?ndnucliSf foluit^ quoufque
feruenit ad Infula Mombac£jin ora Melindana^
[^^^ Rma,virorq; can(3,tioi1ro qui e littore quo-
^^^3 OcciduOjrapidisroIuetesCarbaraverts (da
^^^ Intrepidi, variis & tenipeilatibus adi
%^Sf^hL> Sulcarut tumidi metocndas arquoris vndas
Littoraqueanciquisnunquain' bene cogriita naiitis.,
Altaque Taprobanxtetigerunt littoraterrse
£ t p rop r i o celfis turriras m ^ n i bus v r b es
Sanguinefundaruhtyquarum fuper a:thera tunani,
Inclyta ponaiKcs Clinlli vexilh tukrunt,
• ^ ^ A Dulcia-
i
1'
LVSIADVM
10 Dulciaque Eois pofuerc cubilia mundi
Partibus,igiiotos traxere in vincula Rcgcs,
Et noua regna fuis decorarunt legibus,aitas
Rcgs bus inuitis^quas nunquam cxperta patenti
'Mi\ natura Hnu dt fcndere viribus arces
Non tmuiere,ouini chara; difcrimine vk^
Poti habi tOjfoni pofuerunt fratna Malachse-
Luiladumq^ue et^aralioilris memoranda Camsenis'
Kegurn fada canara^quantum mea Mufa iuuabit,
Ingcnium dederitque fuo de numine Phcebus:
20 Taliacarminibustotunicekbrandaperorbem
Heroum fpargam,qui forti pcdore & armis
impenj mctas Luiijiabilitaque fedis
Komans mandaca (Dcp ducentej tuanique
Dilatare iidem per tanta pcricula vitae.
S^ud dubjj claros celebrar unt Chrifce triumphosi
Africa tai-iLotam experta es pra^lia Regum,
Nam campos.vrbcfquc tuas & mxnia diris
Vaiiarunt animis,Aiij£ fera Jittora claiTes
CenfpexerejCadunt turres,iuga dura coloni
'30 Accipiurit,noiiri perciiffi vuhiere ferri
Qtiprum terribilis ncc mors, nec tempus iniquum
Delebiintjmagniimue ferent ad tartara nomen.
tonticeant vari j curfus fapientis Vlyifis
JEncx accipiant sterna iilentia ponto
iDiiierfi errores,quos miro carmine Mufa
Virgiliana canit,iileatfama inclyta Magni
Hegis Aicxandrijiileatnouagloria clari
Traiani,coluit quos prima decentius xtas.
Nam mihi fert animus vires 2c fortiajioftro
L IB E R L 2
Pcdora LujSadum verfu eelcbrarc, tridend
Quos Neptune tuo,tuqile 6 Mars horride faruis
Atque trebi vei^eranda cohorsshorrefcitis aniiis*
Nec iam Parnafli celebcrrima Mufi fuorum
Fada canatjcytharafque fuas exaltet Apollo*
Lufiadum quando maior fe gloria tollit,
Maior & aflrifero fe fama exaequat Oiympo
Vds etiam Tagides Nymph^,mca numina, cseptis
Afpirate meis,ii veilri pedus amoris
Ignibus ardet adhuc,fi vefl ro iiaminc mentem,
Spiritus intus agit,£i vellri fiuminis vndas,
lixtuiit m co&lum tenui mea tibia cantu^
Et cecinit veflrs viridantiagraminanps'.
Nunc nunc cceleili perfundite neftare pee^u^ -
Atque iter incseptum flatii properate fereno,
Nunc mihi ferte pedem, vatemque i mpietc furGres •
Redditc nunc facili currentia carmina iiio,
Grandiloquumque fonu nunc cm^wt tepora lauroi
Ph^bus vtcfficiat quod non Tagus surifer,Yndis
"Fontis Hypocrcne inuideat,fed fcmper .^mseiiis
Fiudibusipferigetfinuatotramiteripas: ^
Et mentem fiirijs agitate,6c pedora fsuo
Noilra Ibno bciii dcnt horrida carmina fignufri.
jEreaque horribiles modulentin' cornoa cantus,
Et tuba raucafonetjvultus quar ia?pe colorem
Mutat,& acccndit trucuicnto in pe(S:ore MartemJ
Non tenoi agreiicm med itabor arundi n e Mo fam,
Nec mca m€n§,ventis pailorum fpafgcre ceras,
Ncc canere incipiam calamis, ques lungere cerav
'^m D vus inf lituit prmius^jCorydonis amorcs'.
m
fc» ! r i h iii i i»l i Sta
JhI
L V S I A D V M
70 iEqualemmagniscantuindeducite fadis
Gentis VlyiTca^jquam tucolis inclyte Mauors,
Quamque vocas ad belia: tuo fub numme cafl.ra
Dinpiunticandunt muros, portantquetriumphos,
Armatique tfuces expedant turnbus hoiles,
Nec crepjdant animis,fed dn'a m bella ruentes
Non dubitant multis caput obiedare periclis.
Hxc precor o Mufx liceat celebrare per orbem
Carminibus,fi geiia capit fublimia carmen,
Tu quoque Rcx noliriSjtu feliciffime Regum
80 Temponbus natus,no(lri vt celebemma regni
lura d Uj ac leges multos feruentur in annos,
Spesctiam noitrcisretinet cerciflima mentes
Te duce in imperium magnu, quod fceptra ferantur
Regia Lufiadum latos cl mdentia fines.
» Tu quoque Maurorum rcges,& regna fupremis
Lcgibus impofitis ad frxna tumentia duces.
Incutiefiue metum,nunquamquea corde timorcm.
Barbirus expellet concepta voce Sebaili,
Qaem pius setati Dcus vt fatalia noitras
^o tvlonilradedit vmcensvtiuracoerccatorbis,
tu rener,^ (iorens prascifus ab arbore ramus,
Qn^iqne alias inter Dominus plus Chriftus amnuit^
Qoas videt Occiduis cum Sol immergitur vndi$;
Irixc iicnt tibi nota^tuis cum Regia pulchris
Stemmata fubijciesoculis, qua^praelia Mauris
Cuni tulit AlphonfusprimusRex (teflis Orichi
CampU"- vbihorribili ingentem certanimc cladcm
TAidit) accepit, clypeo fua vulnera Chriflus
ImprelTit,ligno moricns qux pafliis oiianti.
Fortmiatc
110
L I B E R I. 5
FominatePacr,ciiiusditifIima Phasbus loo
Regna videt nafcens pnmiim,tiim cleinde fiipremu
Cum retinet curfum,med]o caput erigit orbe,
Et videt^Oceani fagiens cum tingitur vndis,
Tu quem fpedamus turpes fub vincula Mauros
Miliurum,Turcafque feros,gente{quc feroces,
QiK^is licet infignem Gangis potare liquorcm
[oi danifue fnii (fcelus o mirabiiej lymphis.
inclina eximsum tu, maiclktis honorem,
Queui tener oAendit vultus; nam clara futuri
5igna puer decoris tribuis, cura iam vltima vitx
A.tquc fencdutis fclicia lirnina tanges,
[nclitaquc^thereas cum mens afcendet in Aulas.
Ex folio in tenuem Regalia deijce terram
Lumina, confpicies manifelii pignus amoris
[n patri<^.m,vt nollris fortiiiima gefta tuorum
Carminibiismemore, referamque in %cula laudes,
Afpicies animum,quem nunquam vilKf puruiii
Dona mouentifed amor patris, qui exrollLrc nonie
Nititur ad cceium,famamquc pcr aera ien e
N*jm non vile vnquam,totoTeputabitur orbe
Donum fi praeco patriae cognofcar vbique.
AfpicieCque viios.quorum tu iura gubernas,
Tales ciiQ duces,dubice vt fententia menti
Hsereat^an meiius tibi iit Regem effe iiipremum
Luforum an tradare manu fccptra aurea niDndi?
Geilaquc Lufiadum non ficla aut vana virorum
Afpicies noilram deicriberc carmiiie mufam.
Inque admirandc^s refonantia foluere iaudes
Orajyramque meam vero ccmponcre caniu,
A 3 Non
120
mdt
jm
LVSIADVM
i ^i^ Non ficqt veteres tunc compofuerc Camenae.
Namqtie ilh ad fnpcras aiiide confcendere fedes,
I^^IC^ fuis quondam re&nabant carmixia ple(5l:riS|
Qus noi^n gefTere duces terraque inarique
Excedunt veterum mendofa,& inania fada,
Alendacem fuperat RodomoatUjipftimcjueRugeru,
Orjandumque, licet quac narrat rera fuiffcnt,
Namque iilos vincgntinuidus Nonius, Egas
MonifjuSjfortifque Fiias RoupinhuSj Homeri
Ad quorum laudes cytharam mea Mufa requiri||
T49 Qni d^^^ijs patrjas pro libertate periclis
Oppofucre cap'dt,multofque tulere laborcs:
Biffenofque pares aluit quos Gallia quondam,
BifTeni cxuperant Lu{i>quos Anglt^vidit
Vi^ores,yiditque Anglos certamirie vi6bs,
Praecipue hpiTendo vjetorem Marce Magri^um,
Quin etiam hic aderit fubiimis nomJne du^or
Q]]i ducis ^£ne^ fwquirar yefiigia Gamma.
Quodtibi iiCaroluSjdijdtquem Gallia Magnum,
Et Csefar famam parjunr,partiqae triumphi,
X50 Alphonfumyideasprimum,qu!primus habenas
Acc^pit regni qui robprCjViribus, armis
ObfcuratqacomnequeDuce, barathroq; recludit?
Afpiciafqoe duos a:quales Marce loanncs,
Ille fuze Rncs patris^ defendet ab hoHe
Cdiiellag Pvegcm cogens ad regna redirc,
Jiic inui!i!^us erat bcUp,regnique tremendas
I^egcs & iludia,
: populos in pnce guhernans.
Jertins hinc fcquitnr,Quarturq;& ncm.ine Quintns
Aiphpnfi>virtuie parcsjnuiiiqnc fecundi
!^onegoLetii^ismandabonomina lymp}if5 i^o
^eilraDuces, quosniagn.inimos cypcrra foiintur
legna Aurorse olim, celebris quos £una pcr orbeiii
Lucxkfempcrvicirjciafignafoentes. .
^cc te inter primos dubitem ,nnniera?e Pacliecum,
slcc tacca Almeidas^quos nuc Tsgiis aurifer vndas
>u lacry oias ducens ad tnflm marmora plorat,
Ubuquerque fimul,fimul 6 fcrtiifime Cailro ^
.ofiadumque eilioSjquos non mors pailida vincit
nclyta noflra canct refonanti carnnne Mufa
io$ tamen interea celebri dum voce faiuto, 170
Nam Rex alme tuas capiont non carmina iaudesj
Vccipe felicis fclix moderamine regnj,
MateriamtnboiSjionpmquead carminafyluam
'vfrica terribiiis,firnur& maria alta oitentis
lurora incipiant noi!i*o fubmitrere cUiro
[^olla iugOjpopuiique iimui (^mirabiie di6:u)
^tnoflras timeant Mahometiea caftra phalaDges,
larb-uus exitium repiitat fibi Maurus ihdcffc,
nuidsequodarmistuneanttuanominagentcs, ^
Cumforteaccipiritaniiiiumqueadprarliaprprnptu ^ ^
Et certunijimperi] diues timet Indiacafumr
ObiidiumqueGoar., Maiabareafque ruinas.
re quoquc csernlei Dommunic^rpit ^qnorisciTe
?uichraThetir>,cu te ingencru pfacidtfluna f.irnec.
Comniendatqiie tuam, muenis pulcherrim.e>vuli;u.
[n te fiqua inanenr vciligia certa parentum, .
^pparent rari bcrtifiima figna dccoris
Et p3cc,& beilo parti.nam pacc loannem
[nr;"6laris auiim Ciirolurn fcra bcil.^ gercntem>>
■ ~" A A Cum
l^Q
^00
2X0
L V S I A D V M
Cum trainit indomitos ad ferrea vincula Turcas,
Infecjuensjfed vcerque tibi poil funera fedem,
Pn^parat aetherearn,qua tu per ff cula viuas.
Alt modo dum lento percurrunc tempora curfu,
Npc tamen optato iTuimur moderamine,noi]ns
Auilbus adde manum,fint & mea carmina Regis
iProteda imperio, votisquc aiHiefce vocari.
Intereaplacidispandentesturgida ventis
Carbaft Lufiades fulcant dum marmora nauta:
lupiter omnipotens rerum cui fqmma^oteilas,
Humanumque genus folio moderatur ^b alto,
Tunc ad coi:^ciIiuiii vocat omnia numjna cseli
Sydeream in fedem,placido tnnc littora ponti
Profpe^at vifu,fratrifquc ingentia rcgna
Tranquillique maris viget altp in gurgite claflem
Et ccrta Eois,quse lint moderamina terris
Conitityitventura;Dei mandata parentis
Films exequitur Maia',quam maximus Atlas
Progenuitjg^nitaiiique loui dedit ille fupremo. j
Conupcat]iicomnes,om,riesqnead regiapergut; (
Limina.pareiites didi? via iadea ducit,
Sydercos linquunt orbes,fibi credita regna,
Nara dedit ii^^c illis diaina potentia qupndam,
Q?Ar n^itu r2liin-i,tcrras,maria ipfci gubernar,
Qiv geiidym Ardurum^Borcam,fcptefnque triones»
Q^nqiie coluiit Aufh"u,quDs &;iam cognitaN^utis
S'tv.iLi Crucis r.etinet,necnpn qui fulgida folis
J..um!na C0nfpicinnt Onentis, vbi aureaclaris
0(:eanum r.Tdijs fiirgens Aurora rcliquit,
J£j quj Phxbcps cafus vbi iydera cpudit
Nox
210.
L I B E R I
^ox obfcnra videnr, ncc multo frigore torpent
^onueniunr folio fedet sequus lupiter alto
ublnneni referens vultuiTijfaciemque feueram
nque animos kuiter placidam fpirauerat auram,
Llta Corona caput cingit,pulcherrima iceptrum
)extra tenet.ciari vinccns Adamantis llOnoreHi,
Lfl ali) ex auro folijs fulgentibus infra
^Jurnina cunda fedenr,redo fedet ordinc quifque:
Ltprimumveterespr^funtjtum deindeminoresv
runc valida indicens fecreta filentia dcxtra
ios lic aiioquitur diuum Pater atquc liominu Rex, 230
/os qui ilelliKri diuina palatia cseli
.ucetemquc polum^nitiduvmque iiabitatis Olympu,
i non Luliads^ fugitiam gloria gentis,
i^c vobis lint nota,niii iint peruia menti
)einceps Gr^corum,Perfaru & maxima gentis
jloria RomuIid.T ilygias mittetur ad vndas
^iuin etiam Afsyrium populi caligine nomen
Eternaobfcurum. iiet. Sirfatatulere. l
ronceiIum(res cIara)fuit,quod robore paruo
r^iribus haud paribus Maurorum euertere cailra 240
nnumerafque animas poflent profundere Leiho,
it Lybicas tandem reditum compellcre in oras,
raiiell^ en acies,Regemque fugaret Iberum
legem animo indomitum, cuius tot il:ragis aceruos
n Mauros fera dextra deditjtot prsiia vicit.
Ul gens Luiiadom mctuendo Martetrophjsa
>ortauit femper cijlefli numine fulta,
nfignique lihs^cellit viaoria palma.
Lxuuiafque ducu, 6^ fceptrum venerabilc regis
mmmam
Et
I V S I- A D V M _
S50 Et rexilla tnlit,fortes eiiertit 8c vrbes.
Omitto cekbri partos de gente triumphos
Rom-aiiduinjquando Viriatum Marteiecuti
Implcrunt latos Romano fanguine campos,
Omittoqoc^liciSj qoas tu Korad i nclvra clades
Fail^. recenfebis £cn] per cura pedo vq fo rtem
Conilituere diicein pcregrinum morc loqiicntis
Qui rcinCvdm ceruf fimulaint corpore numen.
Nuncbenecoil[bicit!sdubi{squod Hacli^bus alti
Oceani vitam traduntjmonRrisquemannis/
Mo -Ducerc ntc dubitant pcr vjH^ pericida naues,
Nec furioia Noti metuunt fpjramina venti,
Denique,& andaces,CLim iam pofl tempora multa,
Quaque dies breuis c£tM qua Iongiir!ma,terram,
Arduaque Occtdui peragrarunt littora ponti,
Obuertunt pelago proras^CDpiuntque nitentis
AureanarccntispenerraTecubiiiarolis ■
Pedore prom.ittunt conilantia iura toiiantis
w Feiicem^rabri ingreiliimfineranguinetraiElus
^70 Qiy^ni ficco iracidnm quondam pcdc tranfijt agme.
Impia preilit h^/cms laceratas xquorc puppcs
Miks,5£ ingenxi dcfelTus nauta labore
Languida lailati vix poirunt mcmbra leuare
Fata immota volunt^qnod diras pe(9:ora curas
Ponant.opcataque dm potiantur arenj^.
Littoraqqc afpicianr,qiijs longa per xquora ve<^i
Inqmrunt.deturqiie frui locuplecibus almx
Sedibus\auror5? deuif^^qne fceptratucri, ^
I,t primum. hofpitium Lybicse dent iittora terr«,
Queis laceram reparent ckffem, Yent:%-ie fecudi?>
^ ■'-■ ^" Naui-
mm:
1 I B E R L 6
hiiigetjncseptamqtie viam reparata feqiTatiir.
[sec vbi di<5la deditjnitido gratiilimus ore
jpicer sthereiiSjrefpondeht ordine cun^^i,
cinditur ac dubium fludia in contraria vulgus.
t pnter Odryfius,B^cchum quem nomine dicutj
\^\)C\x. indignans fatalia vota Tonantis,
im fua fafla putat fabmergi fludibus orci
arrareijnotas fi gens Orientis ad oras
uiladum veniat, bibnt,6^ fecraflumina Gangis.
enturam audier2t(lic impia £ita canebant)
fauibus Hifpanam fpumofa per xquora gentem,
>iw? maris Indiaci flagrantialittoraquantum
ircuit Oceanus,^ quas Thctis abluit oras,
jbderet imperio,coila^8^ patientia duro
lederet illa iiigo, munitaque maenia vallfs
'oniirueret largo vexans noua regna tributo
ibiiiga iarn ciari fludas fubmjferat Indi
t nunquam caOjs^vel fors \r\i^fi.2. negauit
armiiiibus Mufas cekbres coluiiFe triumphos
runc timet ilie fiium jL^theo iiumine nomen
[ergi 2c ^tcrna condi cal igine famam
iitia ii Eoar contingat littora tcrrse
ufiadu m proles, veni benenota parenti
t Cytiierea Venus populis iam ded ita ItTfis
omanam quoniam gcntem putat illa videre
um videtindomitani Lufordm robore prolenij
el propter varios,nuos Tingitana laboi es
erra experta fuJt,firatofque in puliiere Mauros
ei propter lirjguam reputat quam (kpe Latinam,
i quandoquc fao Tarientiir carmineVoces.
~" ' H^c
28<>
2^0
306
n
L V S I A D V M
310 H2EC Vencreminducuntliiforum extoUere fada,
Tum quoniam Heroo cantabant carmme parcce
Felicem terram, felicia littora tantis
Effe futura viris nuUi virtute fecunciis,
Quas colerentjCertis regerent vel legibus vrbes
Felices iterum,fortunat.ifque futuras.
Ergonotam. timet ille,fuos pr^tendk honores
Ilia,fuifque fauent, verbis certamina mifccnt:
Pars Bacchum fequitur, Venere pars C2:tera laudat
Non aliter quam cum Boreas furio{iis,& Auller
320 Dioerii inter fe crudeiia pra;liatradant,
Exercentque feras dumis fyluefiribus iras
Veliereque annofam magno molimme pinum,
Conanturjfrarigunt ramos,truncoque rnanente,
Arboris,excelii refonanttunc nuirmure montcs,
Abfconduntque herbas>tenebrofo in puluere valies
Sic mter Bacchum exoritur,Veneremque tumukus
Illum fxuus agit timor^ail amor excitat illam,
Mars tamen mtrepidus Veneris defendere psirtes
Nititur audad:er,vel quod deujdus amore
330 AntiquOjVeiquodLuiifortiiTima proles
Digna fauore Deum certa ad tutamma cogit:
Ante altos ilirgens conceptum in pcdore virus
Odendic viiku, clypeuspendebat ouanti
E collOjquem polt tc rgnm proicccrat amens,
Cnflatam attoliit g^cam^pauliiper vt omnes
Conipiccretjiiliitiirmata mcnre louemque,
Acrior,ardenti vibransex ore fauiilas
Aggreduur/oiiumquehorrcndapercutit hafla
Lucida contremuit fcdes, turbatus ApoUo
"~"" Fulgcntc
L I B E R I. 4
ulgentesradios,&luminacIaranegaiiit, 3^0
.tque has indomito deprompfit cordc quercllas.
> Pater omnipotens parent cui fydera cceli,
t maria,& tcrr5E,nitidufquc obtemperat aer;,
i gentem hanc dubij,partem qux nauigat orbis,
)uius hd^ nimisjcuius tu robur amafli,
iterna ficut ftatuifti legc labores,
crre negasjtumidafquc maris tolerare procellas
zd cupis optatum quamprimu abfoluere curfum,'
)uando hsec fixa mancnt,& mens tibi confcia redi,
'ur rectpis voces hominumjquos torquet Erynnis J5<sfc
mpia fufpedumque trahunt de corde venenum^
lam G. nunc ratio claros ofiendere vultus
''ellet,nec nimio deui(5la timore fuifiTet,
ane equidem timidus gremio feruaflct aniico
iacchus,nec focij dedudam a fanguine Lufi
rogeniem impeterct furi js agitatus iniquis
ed modo conceptam deponat perfidus iram
^am nunquam mcritos adimet fibi liuor honorcs,
'ulgida quos nitidi promittunt fydera cosli.
uque 6 magne Pater^fiabiiique mente gubernas ^^^
)mnia luciferi quse continet ambitus orbis, ^
s[ec veterem ponas animumjaut promifra remittas,
Nfam leuis eft animi inc^pto defilkre fado.
^amprimum rapidas fumat Cyllenius alas,
•^ec mora defcendat,volucrique fi milliniiisaura,
-lofpita defeilis demonilret littora Nautis,
^ccipiant placidi certiflima nuncia portus
ndiaci,& rcparent veteres in pedore vircs.
ic effatus erat^itido cum lupiter ore
- - ' Coniciiiit
;l'
v^-
m
L V S I A D V xM
?7^ C©nfenfitdi(9:isanimofiMartLS&omncs
Nedarc perfuditjquos mox via ladea duxit
Ad Tua te(Sa,domos iblitas tunc quifque reuifit.
Sedprius ad folium reuerentia fumma Tonantis
Pirjgitur,flexi venerabilenumen adorant.
Interea cxlo poflquam hacc celcbrata feruntur
Gens animofa ferox tumidi maris asquor arabat,
C^aSolexoritur.gdidum,8c qua tcnditad Auftru,
Vndc pij mittuntredolentia thuraSaba^i,
Atquc vbi Laurenti iacet Infuia Martyris,ardens
i^^ Sol radijs placido luilrabat iumina mundum,
Horridus in pitces,quos quondam vertit acerbse
Perculfos ni mio mentis tenore Typh^us:
Leniter afpirant venti placidiflirDa miti
Aura rates ducit curfu,Deus ipfe fauebat
Lufiadisjdenfis iiquidus finc nubibus aer,
Non imbres fxui, tempeftatefque fonabant,'
Notaque iam Lybicg radebant lutora xcnx,
lamque relinquebant rupem cognomine PralTum
CLim procui apparent nunc hrc,nunc illa pateti
5^0 Infulaconfpc&tu,ponti quascircuitvnda.
Atnollcrvalidofubnixus robore Gamma
Oii fortuna fauct,mifcra rcquiefcereterra
Non ibtuit, nullus campos habitabat arator,
Egreirumque parat, fcd ca:ptum ducere curfum
Non potuit,clemens aliud Dciis ipfc parabat.
Ecce autem paru^ vcniunt e littore iintrcs
Turmatim,&: noi^ro faifi iparis squora fiadunt,
Lintres angulb forma4ongaquc hgura,
Vt faciiem^ accelcrenc curfum/fclilquc fcrantur,
L I B E R L
"iwis folet cx ficc3e contexere vimiiie palmaE
icns ignara bonx,lintim qiisBfeminatartis
nfeiix iioniinum facies, 66 tincia colore
)l>fcuro,Plia£ton quos denigrauerat audax,
Mm male Phxbeos currus,male fiilgida folis
.umma direxit,furias nec fraenat equorum
Ethereoque cadit pra^ceps reuolutus OlympOa
mmenfum accendit radi]s folai ibus orbem
k laci-ymofa fuos feniit Phaetufa calores
joilipio inteximt veiiem,varioque colore
niiciunt,alij njgrantia corpora cingunt
ix humeris alijs tenet aurea iibula morfu,
'endentcm tunicam cundi fua pedora nudant.
Lrma,breues gladij,decorant latcra ardua iidt f
nfula lata caput varijs circumdata gyris
)rnat,dumquc maris placidi fecat xquora pror^
^ornua rauca fonant^niinGmurmuratibia mittiti
.uliadum claiFem manibus fignifque vocabant
'£ celerem reprimatcurfum,fperetque vocantes
*d iam conucrfs tendunt ad littora puppes,
tidomitufque fuGs cxcrcet muta labores.
lc fi meta tbrct poilremis Inrah curis:
)oiligcrearma iubet clamans mira artcmagiiler^
'elaque fubmittens malo defcendit ab alto
iaior virga.parat rigidos ars nautica funes
larbafa prefia ligat,ligat & pars dura rudentcs,
.nchora dcproraiacitur,ftantlittorepuppes.
.nte tamen laceras fundet quam ferrea naiies
.nchpra i^Eta rates proles Phaetontica Liius
•;n4it,^ mgratonoijn mm gaudia vulcu,
>•■ I/i
8
ioq
41^
410
M^
L V S r A D V M
45^ Inclytus hosdudorpietatemfignis,& armis
Accipit hofpitiojmenfaque inuitat amica.
Continuo louodecoratur menfa Jiquore
Quem fallax mira Bacchus produxerat arte
Vitrea vafa mero completjnollrique propinant
Pocula plena,placet vinum,donumque Lyei.
Ddque epulis menfas fpoliat , hilarefque reciibunt
Haiid ignota loquens £c barbarus incipit ore.
Sed vos,qui tandem,quibus aut veni.Ois ab orisf
Quoue refertis jter?noilri quid littora tradus
Raditis?& vell ra; fulcant maria alta carinse?
Ponite iamtantis finem,iam ponitecuris,
At pietate graiiis Vafcus fic mcipit ipfe.
Occiduascolimusternasjfcptemqiietrioni
Subiedus dudov nobts dat.noraina Lufus,
Qn^rimus auror^ niincproxjmalittora,terr2B
P jr varios cafus,per multa pericula ponti,
Per dubias niundi partes, confpeximus Auflrr
Sydera ckra poli prifcis incognita nautis,
Ec Lybi^ vaiias fitientts voluimus oras; .
^^0 Kex eciam fapiens regni nioderatur habenas,
Sic populo charus placjdo; fic dignus amore,
Vc non Nepruni folum deuincere regna,.
Oceanique'domos hilari ilibraittere fronte,
VeruTTi etiam obfcuri nigras Acharontis ad vndas;
Audeat,& ilygias gens hf c penetrare tcnebras.
Hic lubet imperioper tot difcriraina rerum,
Ventorumque iras,tempeftatefque fonoras
Qnxrere regn.i fuis quf fludlibus irrigat Indus
Diues>ac.itir]feras dcducit ad ^quora lympha»
SC'
L I BE R L f
Scd ni fata vetaiit ^quum eft hos fcire rogantes
3nJ ildsPcju^ iit tellu3?qni dcnique morcs?
5ui rcges?ritus qui iint iine fraode Tonantis?
runc quidam experto fianks dc pcdore voces
Protulic. Extern],& terris,& kgibus^iilam
rellurem.,tradumquc coiunt,quos cs^ca crcauig
>?atur^,6c leges do6^^ fine lumine mentis,
Slos iilam requimur lc*>em,riturque parernos,
5gos docuit fapiens Abrahami,ex fanguine natu%
Ethnicus&iueratparerilii^Hebrsfaquemater ^
Cnfula p^rua quidem,fed m.axima pondere clari
^rgeati,atque aurijdiuerfa cil ccpja ditis
5ombycis ac eborifque iimul non indi^:X ntcrcis*
^uncportum appellunt naues.quas Quiloa mittie
Oiues opum, Mombaga feroKadiuefque Sophaia,
\:que hinc perpetusm fxlici ponere fedem
<fitimur aufpiciOjCapiuntnos iittora regno;
k^^tque nihil lateat dcmum vos, pa rua vocacuif
Viocambique,fua decoratur & infula voce.
[^^ndoquidem e longis pra?fcinditis xquora terris>
Et tbrtunari loclupletcs qusEfitis vndas
-ittoris Eoijflagrantefque ignibus oras;
^auclerum dabimus,qiii vos expertus ad 6mm
-itLUs>5c ignotas duc^i per marmora terras;
Ac etiam vc graris tcHuris fnj&btis omncs
/'efcantur,placidum capiant<8^ pcclorafomntini^
Equum eritvtrec^or,:po|uiliqiii fceptra gubcmar^»
"os videat, veiiroque af pcc^u Isetus ini bit
^2edera,paciiicu!iyque d^bit per ikeula pottim^
ralia di(2a dedit Maurusj^naydqus r^lijaq^u^
^C^
4^
B
I,::t©ri^
L V S I A D V M
^^g Littora nota pet5r,patriarquc rediuit ad asdcs,
Ardentis vukum,iignumque oflcndit anioris.
Oceani jatercacurrusfubmerfcratvndis
Phaebus, luna luo kiil rabat lampade mundijm, |
Convpltbat nox ana omnes caligine terrasr
Lufiades Iseto conrumum pcdore nodlem
Exultiintque animis charae quod nimcia terraf
Certa habeant;non fjeua prcment fafiidia lati
Amphus Oceani, nec iam maris xquor arandum:
Hi gentcm ignotamjritum,morefque,modofquer
6^^^ iEthiopumque notant ve(ies,hi mentc quieta
Legcm indignantur^vcnifTc ad limina mundi
Vkima Maurorum, faciles liiudcre gentes,
Et macuiare hominu Mahometica dogmata mcntes
Candida luna liia decorabat marmora luce,
Et magni Oceani tf emulo fub lumine fludiis
Fulgebant ncc ccrta fuos radiantia claros,
Aiira ncgant radios,furias pofucre cauernis
Incluii obfcuris vcnti,ca^iuntque quietcm.
Attamen cxcubias gens Lufa excrcet in altis
C510 Puppibusjhocfemper pcrtcmporalonga folebaiir
Et nautdc excrcercfero Sc gens dedita Marti.
Sedpoftquam rutilans rofeas aurora quadrigas
£xtulit,6c ofcis ornauit crinibus orbem,
Excutiens fomnum Phaebo,tunc gaudia nautse
OftenduntjClairemqucornantvexillaTonantis,
Signaquc nota Grucis noftrique infignia regni,
Vt populi accipcrent feftiuo pcdore fummum
1le6:orem,deturque pia: par gratia mcnti.
Spumofiipasleatbftcataefuarisvndas^^ '«
L I B E R I.
lo
Ille animo Ijeto Luiam conrccndere claiTem
Optat,& oblatis folari fr iidibus illos,
Qni laceros artus,defeflaque membraferebanr,
Ipfe putat Lufosiilam gentem eiTe ferocem,
Turcarum quondam,qui Gafpiapratacolentes
Aurea fceptra Afe,& ditifllma rcgna feuero
Submiferc iugo,folium,terrafque patentes
Conflantine tUi^s csfpere,& msenibus vrbes.
Munitas,magnosyiderunt ftragis aceruos,
Chrri44icoJum fieuo fubdentes colla tyranno.
At Dux Gamaducem Maurorum mente fercna
Accipit hofpitiojfociofque am pleditur,vfus
More ducum tribujt regalia dona regenti,
Atque cibos ofFertdulces^vinumque propinat
?nfolitum,Bacclii quo triflia corda liquore
Lcetantur cum forte datur,notat omnia Maurus:
Munera tunc hilaris recipit,fed latior haurit
Pocula pjena mero,dapibus contentus amicis,
Lufiades ngidis peadent de funibus,vfum,
Vefles,atque modos mirantur,verbaque lingur
Barbara non capiunt noflras turbantia mentes;
Sic etiam prudens afluto pec^ore Maurus
Infolitas cernens vcfles,hominumque colorem,
Miratur nauesjtormentaque bellica Martisj
Et rogat an veniat Turcarum ex littorc claflis.
Quin etiam exoptat noflr^ clariflima legis
Prajeepta,& fidei fiRdos cognofcere libros,
V^tvideantflfortefuisconformiadicais,
^n flnt Chrifliad^Pqu^ flat fententia menti;
Dcniquc gtmaa notans fortiflimapoflulat am^r,
B a Q«eis
5P
54©
L V S I A D V M
JJD QiieisfcraLuliaclumproleSjdumprajliamircet
PugnatvSi horniiGas deuincit Marte cateruas,
Taliatnnc placido depvompilt pcdore Gama.
Narrabo latejforrunatiflime redor,
Quae mea progeniesPquis JdrnPquas Martia bello
Arma feram? quae lint kgis pr^Ecepta fupernse?
Non ego Turcarum fxuo fum fanguine cretus,
Nec mea ciaflis arat ram diro e littore pontu m,
Meque,meofque tulit pr^gflans Europa fodales,
Inde rates veniunt ponto maria alca fecantcs,
^So IndiaGjqueiinusceleberrimalittoraqucsrunt, .
• LegemhabeoChriiii,nutuquicun<aagubernat,
Qj^ii c3elom,terramque fimul mira arte crcauit,
CHu piopter peccata hominum dimifllis ab alto
JEthc vcy^ h urnana facie veiiitus Olymp i
Exequiturpra;ceptadocens5^dogmatalegis, •,
Qncishomines poflint fuperas afcendere adaurasi
Q£.sqae Crucem fubiens rDortem tolerauit iniquam
Inuidia Ifacidum.mundumque cruore redemit.
Nec mecum astherea: diuina volumina pcrto
«70 Legis^namque animo fiabili quf impreiia gerumurj
IncafTum hbris gerimus. Si noitra videre
Arniamenta cupis, quamprimum iufTa facefTam,
Pacatufque vide^durus nam cernere,vt hcflis
Nil tibi proficuum,nifi me fcntentia fallit.
Dumqueh^cdidarefcrtjflatim iubetille miniflrjs
FortiademonflrentMauro armamenta,i^rumur
Continuo gaksE criflata;,fcutaque mins
Pida raodisjatar parmiK.variaquepetitus
Arte thoraXjfortes lamina?, clypeique geruntur.
Loric«
IIBKR I.
Loric3B 5ppar€nt,hamis,auroqiic trilices
Pliimbka pila llmul^fdopique e^c xvc n itentes,
Et bailiila ierox,pharetr3:qiie arcuiqiie.ingJti^,
Et vanum halhiruni genus,& venabula qu^,
Sulphureaequeolldej bombardaque iiairime^ clamnii
Qu« mortaie gerens,cruddia faia miniilrrit,
Scd fiammsta tamen tormenta exr.lod
Vc bombarda fonos emirtat, 6c hornda telius
Terribiii fonitu ilupefatlaquc ora tremifcant,
Pedore Gama vetat generoib iniignis,ct armis.
Duxetenimnequitipfe ferura fimulare leonem
Intcrouesjnterque agnosjintcrque capellis,
QnAiis erant populi rcdor,M3unque fodalcs,
O heminiim varias ibrtes! b pe^:ora dura-'
Namqaeex hofpitiocrudrlem concipit irani
Maurus cundla .notans,odioque exardet iniqiio,
Etquodcumque vjdet^edet i4ta jn mente rcpollun^
Attamen hoc aniitio {imulans;& pcdorc ££o
Conftituit Lufbs extremis tr;;idcre f- ns,
Cogitat. 5i ciailem,crepitahtibus vrere fiani m is.
Naucierum Dux Gama pctitjquipoiut sd Indum
Aurorfieque ortu m nof! ras deducere oaues,
Pr? mia propen it,muiti f lat copia niimmi .
Aii Maurus mittit finrdlato pe(^ore redlor ,
NauclerOsdiro macuiatos corda veneno,
Namcladem extremam^. nollrar f^uamque ruinam
Ilie daret clafli,ii poiTet,& ignibus omnes
Infismmare rates,tumicio & ilibaiergere ponto,
Tali odiocx2riit,|i;??itQ ruitiDlh Yoluutas
^IP
L V S i A D V M
Lufiades contra quos nouerat cffe fequaces
3:)odrin2E Chrini,& £dci quam landa Tonantis
FIaminedu5:a doeet fcdes Romana,iupremi
Sunt recreta Dei,qr.od numquam perfidus hoilis
Chriiiicoiis dcfit,quosiic fibi nedit amore,
Comitura nollrisjdifcedit Maurus,& lilum
^quora rcindcntes foci j comitantur euntem.
Liitora dum tetigit^noras confcendit ad xdcs»
Sedibus intcreaab fuperis Dionyfius jlle
Quem populi Bacchum dicunt,alijque Lyeum
620 Htgenuilieloui Semelemfertfamaparenti,
Qux moritur diro lunonis iiilmine tada.
Lufiadum gentem Mauro videt eife molellam,
Infenfamque facis,truculcnto in pec^ore fraudcm
CogitatjVt valeat totam difpcrdere cli?frem:
Duni le non agitat memorans fic talia farur.
Luforum gentcni ilatueruntfdta triumphos
P jrcir^,& f^uis Indorum vmcere cafira
Viribus,atque altos metuendo fccndere muros
ilobore, &:1 oas ad fe conuertere gentcs.
6yO Ail cgo quem genuit Pater omnipotenris-.Qlympi
Torque opibus cl<arus,tantis atque artibus au<5tus
Fata fauere alijs pat!ar,queis nominajVires,
Geilaque noitra i:uant,ac tandem morfa paludi
Ltethex accipiant seternum mortua ii^mnam?
Sic pUcu!t iupcrjs, fcitiique vrpentibusoiim
M igniis Alexandcr,quod muho milire terrrvS
Vinccret Indiacas.popnlps ac multa iuberet
Mircicolbiugo.Si: noilra-^» compelkretoras,
Q^ meafima fuit itygjjs abicondita lymphis;
At
L I B E R I.
12
At modo quod Liirus numeroque Sc viribus i.:^ ir
jEquora Nepumiiindat maleiida carinis,
Litcoravt Eoxcapiatditifiimatcrr^,
Portia prxcipuae tandem &; figna inferet vrbi,
Mifcent atque vndas vitro Tagus aunfer Indo,
HoGcine Cquajio equidemj iuik eii ratione fercndu.
Non padar,nec feta dabunt harc robora genti
Luii jdum, vifesjdnimoli & pedoris artes.
QncJs mea fada ipli ipoii cntsac fama recedat.
SicutAlexanderMagnusjnAmfque Phdippj
Traianufque etiam CsEiar, vcl filsus audax
Tartareo nailrum merferunt ilumine nomen
Non ficjiiamque pnus quam naues littota tangant,
Etteneat noiiras dudor cclebernmus oras,
Nos talcm infa ndp iTaudem iabricabi mus afl u,
Vt nuniquam Indiacos poflic conti ngcre fi nes .
En ego Oiympiaca deicendam lapilis ab arce,
Ei^oluam infida",fimulataque pcdora gentis.
Nam reSa graditur iemper,qui tempora rebus
Oppormna fuis qUcTrit; fic fatur Olympo
Deiccnditque aii:o,furi js turbatus rniqn is,
Et menteHifana Lybico conternjjna prafTo
Littora nota petit,lormam,ge(lumque recepit
Humanurn,yt poirit mel iiscontexere fraudem,
Indiiit infandi l-4ciem,vuitiimque fcniiem
Mauri m piebe iatis j:amaque,<Sc nomin^ noti, -
Ec quem- (Tordp vaf jr lapientem redor habebat,
ingrefihfquc aitam recloris callidus aulam,
Deprompiit talcs hill:^ci e pedore voces.
W^ quo> humana recipis tu meatc rapinam
B4 Inima-
<^40 3
6«o
660
L V S I A D V M
"^l^ Imnir3iiCFn,tctoc|tieexercent^quorcfurtum:
Nam mihi fama celer variis ex gentibus orbis
Bi ripiiiiTe r.ltes, vr bes.ac oppi<ia narrar,
Appellont viifVo dum iacautospedoreportusj
Dpcjpionrqae homines oblato fxdere pacis.
Q^i^n ethtp & regnum pelagi , nauefque per illud
Jn varj^slriundi partes opuknta trahejites
Dona prernuntj c.ipiuntque,nccaptosfiinere marilo
Confnmnnt.mn^erofqoe homines*ad tartara mittiit,
Et longo inficYi^s componunr tcrfipore,fraudes
^80 Inilmulant.iinguntque dolos.qqcis regoa ruinam
^of^ilem videant Maurorum , vtqne omnibus atra
liata fcrant5r.jpi3nt mcrces^ac morte crueura
AfHciant charas vxores, pignora captent
NoHraqi^c^rucertusquamprimum adlitiora mutas
Venturo.svt aquam faciant,pamuria lymphsB
B3:u^ premitjVenietque flmul cum miiitediidor ^
Arn)4io,namGueooiniseuKil2patayirerara
l"iiil3a teget,cernnn eiMlmulata ex mentenefandus
Nahritur ipfemerus,damn^ti?qaecGrripitofIa. ■ " -'
■'^^ laiidias dcbes.fraudemqiie p^are piratis,
TcQuc,tuarque reg^nt occin.u /llentia Mau ros,-
N^niquedokim incnutufcu fidapericaJaLuii
Non fugient.digni^ique dabimr pro crin^ine' pjenas.
1j
eD5ca po?ircrMa Yireur ii pr<rmia nlprtis;
f^ai!ciGro:> mitt€ Ailutos.ck fraude iaga^s,
Qui mifcros ducan^i .?.d fjmm^iperkuk vhx,
Sxu2qa2 robufl<:s canfentdifcnmii^^i ciMI:
Qn^fiinul iniuido dcpyon:r)\it: pedorc.Reaor
l^^Hn amphxus Mouri^ gratatur ^micpm
LIBBR L 13
Confiliiinijl?:iic!atque fenis prudentis arnorem: 7^*^
LNfec mora,coJiiilium exequitur , bellique paraui
A.rm3, quibus fundendus erat pro flumine iangui:i
^tquc magis cxlet fallaci in pedore damnum,
Mauclerum qusrit^quo non prseflantior aker
Et dare verba viris,& lidum fallere ciirfiim,
A.tqucillum ad noflrum du<5i:orem mittit,yt artc
Diiliauiie^fallatque ducem,& ad vltima ducat
Fatcidocens hommemjqudd tali^ litcora liiflre t,
Ltclaifem infeflam taicsappeilatadcras,
^tniimqnam (^:^cidm enad3t,miferamc]ue ruinam. -^7^
[am PliSfbusradi)stotumlal|rauerat ori^em,
A.rdeba,tK nimio Nabatha^aquc regna calore,
Cum Gama inllituensoptato'; qusercre tcyntcSy
A.rma,dLKef>qoe paratjvcliiti ii conicia fraudis
MensaDimolaforer,fLirit vndique nauita Marti
IDcditus exoptntiun iam comrnittere belliira,
Atque Koiles fliperare/erox bombarda trcmentem
Cymbam oniat, fonitu trepidat tunc liitus auaium,
Ham mens noii hlUt cailis pr^&figa futuri.
«^ugct & inf mdam traadem,quod iuilerat nnte 7*<3
^^Fcrenanci:irom cbfns.ied MarLeparatus
Maurus erat populi miferijqui fr.x-na gi bcrnar,
Reippiili2mc|ne dedit minitans,plermibiie veiieno.
Ires ideo ducunt Lufos ad littora cymb:?,
^fouidus atque fckm magnum conimitcere cri ir cn
Qujdiro fii!t,qnem r^amquam noueraf lioni.
F'-cce surem pairim Mciurorum fseus citerua
'rljc nluc armst) incedunt,i]lc (agitras
|mir:it,durum clypeumqucex T-rc iinillra
;Subrg:.t
LVSIADVM
7 Jo Subligat,hic alius pharetram fufpendit eburna
A collo/uluum laterique accommodiit enfcm,
Vt prohibere queant haurire e fontibus vndas.
Iniidias alrj tendunt,ad pr^lia pauci
Inuitant LufoSjfaciie vt vjdona noftros
Decipiat,pere.mtqne omncs in caflra ruentes.
Non patitur dudjr Lufus^nec miles iniquos
Concurfire canes periittora feruida/Mauros
Gentibus inuid.s rabidofque oflendcre deiiteSj
Sic terram c.^piunt,fic tranlilitsemula pubcs,
740 EtficrobullocaLdampedecalcataremm,
Vt nallus primnm poffit iibi fumere palmam.
Non fecus acquando diro in certamine currens
LKtusam^ins iuuenisciim pulchram cernit amante
Indomicum horribili pcrquirit pedx>re taurum,
Obiiciens fcie cLim.iiis,6c fibiiat amcns.
At bos cormger im Frontem declinat:, & iflum
Praeuider,4tqac octiloS ad talia vulnera claudens
Pf0ijcir,3tqi!e fcrit,mrJcofque occidst ouanres:
Pergere tlc videas Maurorum in prxlia Lufos,
y^Q Infequicur fonitus bombard^ dira minantis
Funera tulphureo,qu:?? pulucrc plena ruinam
Maurorum, 5c magms ii inul aiiicir jdibus vrbes.
Piumbea gLms fcait i<i;n tum tenuiiinnus aer
Ac c i p i e n s lo n 1 1 u m m c c ue nd ■ i m , vcd d i t & i p f um
Horrendam^inEdi pt<5lus iam decid-^t hoflis,
Et timorinfmvem ccritnngic corde cruorem.
Aufu^it hic metuens,vitamque tueturj.-^t zuihyi
Amittit nioriens>(Sc fuuere mcrgtt aoerbo.
Vicc 3rcs Liifi poi t mt ex hofle triumphum,
Si
L I B E R I. 14
ecl prius accendunt radiantibus ignibus vrbeniv ^^
hnpiuntque domos,6c fal fi tcmpia Lyei:
am cupei ct Maurus non talia prcelia rc6tor
ent5re,&: tjmicio nofiros inuadere ferro,
)irplicet,& beliurn inm deteilatur iniquum,
'oniiiiurnque renisdamnatjdamnatque cruentum;
lo!tisopus,damnntgenuitqui ventre , p.irenicm;
jjfugicns r.j^u;'*s niitrit poft terga fagiitas
iainrusu;cr<;tini!cius poilrcnupericuia vitans
lualidis ccleres pedibus timor addit &c alas,
fuclapidcsnunciignavolatjmetusarma miniiirat, 770^
eriida dcfcritur miodico parua iniiila tradu,
lic natat^iile maris iufira[ur fiudjbus,niter
mittit vitam,afl al lus freta concita ponti
:indit,Sc ad terra! breiJiterconiiniatranat,
t qiiidam curuis cur.^s dcponit in vndis,
ic bibit aequoreum fimui, & vomit orciiquorem,
[umbeagicUisantmos Mauiorum deprjmir, aitam
irbaragenscladem cernit,popuiique ruerjtis
xtreniumdcf[ctcaiiim,iacrym;iturj&: vrbis
xcidium rc(?tor,quam confpicit v rere fi^mmas:
c Lufitanus truGuicnio pcdore M.iuros
incit,6c aiportat crudeii ex iioile triumpiium
idores picni fpGiijs,&c diuite prada.
t flm Marte oneratjymphis dolia ampla ft^runtq;
d naues dulcem nuilis prohrbcnribus vnd^^m.
^nfpicit inrerea p roies Mahio mctica nofl ros
-rantcs rjpa lurosinccenfa dciore,
:queira antiquum fouet aita m nien.te vcnenum,
rucrfaquc aliai^ mcdimurpectpre.frair^em.
^- I I:-.perst
78©
IVSrADVM
yp® Imperat eximiae committere fcdera pacls
Maurorum re6iorjfall*ici 5c corde doiorem
Fing!t,6c incsiptom deplorant lumina fadlum,
Pcetiitet atque doli/ed non perccpit intquo
Dux atiiino Maurum petere ard^ vincula pacisj
Et fi6l:am infauflo pacern pro funere mittt.
Ecceiubetfairoprorniirum fiedere nantam,
Qpi noftras kie difiantes seaiiore n^ues
Ad vada faiia trahatjQueis dira occumbere mortc
Luuadcs poiliatj ruat'& iam n^tufraga puppis
^^Q Diuifa hi partes,nec portum appcUei e detur.
At Gama inui6lus,quem venci ac vot^ vocabant
Incf ptas teiitare viasj6i fokiere fa6i's •
Veld notis flatuitjdulcefqne requirereportus
A.uror32j varijs iinemque imponere curis.
Accipitinfefhjhrs hsuispra^torianautam,
Qviem lotca recipi t falfam dux fronte,fecundi3
Carbiia dant veiitisjhilares retiiiaculafbluunt
Nautis>& fublimi fpumas falis serefuebant^
Nercidumque chonis eiaffem comitatur euntem»
^ Ncptunufque patcr fequitur quem ca^tera diuum
Turbajfecatlxtusfpumofaquecxrula Nereus.' ■ ■
At Gamma iacAotusvqui nuilam pedore fraudcni
Naacleri verllL,terras,aciittorafana' ^
Mcnte rog.it:5n.iuta?quc iubet harrarc dblofd' •
Auror^ qiiantum lociipletia intora diilent. ■
Ail fraude inii rudus M.mrus fe cu nda roganti ■
Exponens melius parat illum ad funcra, Bacchus
Sic iiommem faila iiniulatu n> i.n(lruxeratarte,
Et qua^rit noiia damnudiKi;Ciai3]cjue'riiiinam>
Nar
■—-'m^^am
L I B E R L 15
lam gcns LyCadLini menti dum credit iniquse, ^^^
Inlladabat^vultu manifelU iigna timoris.
^n Gammam faikns Phrygios velut impius oliiii
kcepiffe Smon fertur. lacec mrula, fedem
Jua pofuere viriaChriili qui fancla fequuntur
>ogmata,baptifmique luunt peccata iauacro,
)mnia Gamma tarncn fidenti percipit aure,
•Juncia danc animo Ixto noua gandia.donis
Jauckrum inducit,quod tales ducat ad oras
»Jaue3 vt videant fummi fua lumina Chrifli
eftantes pr^ccpta,facra?que lauamine lympha? S^
\.blutos,Rom seque fed iliafandacolentes,
I^c eadem Mauro fuerat mcnsjnfula namque
iorrendos turpis retinet Mahomctis alumnosj
lic putat excidium,poflremaque funera Lufis
mpendere,dolus late,& fraus impia vircs
Lccipit,iniidjafque parat nauclerus acerhas.
JiyiaBinamque vrbs cfi latis circumdata mairis,;
it bello inlignis cseli fuper jethera fertur.
sfauta fuum i;rtos curfum direxit in ilhm^
«edCythcreaVenuscertumdeperderenaues 24^
sFouit iter mortem Ducis impcndere nefandam,
<Ion patiens cafum gentis,quam fempcr amauit
-ittore in ignoto terris.mundique remotis
)ppoiltos mittit ventos,queis litrora tangant
Diuerfa,atque aliam veniatiam ciailis ad oram,
^ttamen infauilus cum iam fruilrata viderct
^auita penfa,aliud moiitur iniq tiics Afcr,
^^que has conftanti dcprompfit pcdloi e voccs«
" ' ^ ..
Nimc
mpetus yndarum ^ furi^ huc slincque vagainom
^^^s:^
LVSIADVM
%^ Nunc prohibent currain optatum, ac inucrtere vc
OppQiicam mundiinpartcro,verum altcraiuxta
Inlbia lataiacet,Guius colitoppida Maurus,
Chrillicol:£que fimul vaAis circumdata campis,
Oaini-a felia tamcn failaci prompferat ore;
Namqiie ibi Chriilicolae nuquam ilbi ponere fed^
Conlbtuere^pio & tempium fabricare Tonanti,
Solum infauiJa colit proles Mahometica campos;
At pietate grauis Mauri mendacia credens
Gani ma uibct nautis ad terram obuerterc proram;
«^^ Diri^it & filios adbarbara littora cnrius,
Sed Vcnus aima volens vitare pericula Lufis,
Non linit vtlittmteneantjfed vt anchora celfis
Djnnirci e prons Liccras liget ipTa carinas.
. Atcrramodicodillabantmfulaponro,
Vrbem habetinfignem fundatam in littore,miirus
Circuit,& varijs decorant ambagibus ^des.
Mombacje nomenterrx,iicnomen & vrbis.*
Rex tamenilluis fcnior modcrammatradat,
Infaullam appropriat tunc infelicibus oram
-%<^. Aufpiciis Dux Gamma,trahit laudanda voluntas
Magnanimum hcroem,folu vt te,Chrit}e, equcnte
Conipiciar populqs, cxlelleque lumen adorer,
At Rex ipfe viros mittit,qui voce falutcm
Aiportentjied cordc necemjqui ducere ad intra
Cogant,& naues tranquillum appellere portum,
Vt manifeila fui toUantur ilgna timoris.
Fecit & hoc quoniain tali illum inilruxcrat arte
Alterius Mauti veilitus imagine Bacchus.
Quattucr hi fanda? tcntant componere pacis
Faeder;
i'>-:^'?j^i*»v,'^T'
^nTjR^^jgi
mfmW IL
m
l I B E R I. I^
a?clcra/ed kthea manent fub melle venena,
iuae.patuere d nci, poftquam retinacula foluit,
llaflis & ingreditur ventodeduda fereno.
y (dolor) infaufe miferanda pcricula vitse /
> iter incertum,niiferi quo pcrgimus omnesf
cce vbi noilra funni figit fpes vltima fedem,
i\ ibi nulla quies,fed mors, vari jque iabores :
Jd maris Qceani profci ndi t pupp jbus vndas,
JuaspatitiifrVfurias ventorum, & Cianina furentum,
rsefentem quoties intentant omnia mortem?
:ripiuntquotiesnubes,coelumque,diemque 8p0
lautarum ex oculis,ponto & nox incubatatra?
lars rnouet in tcrra mentes,nunc belJa cruento
anguinolenta parat flrepitu,nuc fraudibus orbem
>€ilruit,& male fuada fames, & turpis egcilas
e(5Jora noilraquatit,laborimprobusomnia vincit,
Juo nos.^quo tandcm mortalis mxHiis abibit
Ltque incautus homo? breuiterqua traiigitsEUum^
Jup fccura quies vita»?quo ponere certas
Airabit fedes? jbi quod domus aureacelii
Btheris in mifcrum non triijia fulmina vibrat, 90®
Lt paruum vermem crudchbus obruat armis.
INCi-
s®
MMiai
. INCIP I T
L I B E R II
L VSI A D V M.
A R G V M E N T V :M*
REferthoclibrd Poeta, quid in InfuUUom
bacsGdJnm^ euenerit ,(^ fimtdrefert adtsen-
t^m nmiHmjAd Melindanam ciMtatem*
W^^\ Immensuobrcuras picea caligine
§:^^^' Venerat optata ad metajGnrfuque peraao
Aureus Oceano formofa abfconclerat ora,
Noaurnurque Erebi panclit Deu$ ollia, quando
Infidi ad celfas intentantfcandere Mauri
littore {irmarant,quastunc retiaaciilajiaues.
Quattuor cx illis fucrat fapientior vnus, > ^
LIBER li. 17
Mortifcrum ciii cura fuit celarc venenum, 1«
Et fimularc dolum,fi6i:a fic vocc profatur.
[nclitc Dux,animoque ferox, qui marmora fulcas
>Jeptuni,QIfamque viam,Rcx pedore kro,
5ui regit hos populos,placidaque in pacegubernat,
Lufiadum ingrefllim,forrifque ad littora claflis
Graraturjtantamquepius corde hauritamico
La*ritiam,vt folum tc te intra msenia charo
rlofpiiio excipere,8i conflantes reddere dextras
Exoptet,dc?pibufque tuas onerare carinas,
feque videre ducem fama fuper a^thera notum 20
'oltulat aijcipiccm deponens corde timorem
Littora fida petasjfidum portumque fubintres,
fum quia gcns varios tolerauit Lufa labores
Equora Neptuni fulcansjrenouarc liccbif
)efcflbsartus,larga & faftidiafxui
vfarmoris in placidar reparabit fcdibus vrbis:
<fam defefla petit dulcem natura quietem .
li vcraingentes,quas profcrt aurifer Indus,
ifquiris merccs, ii cariophilla requiris,
it pipcr igniuomo qui frigida temperat ^flu, 3«f
;>uaEritur aut adamas rigidus, clarufquc rubinus,
2hrifoljthus,fiilui lucemque topazius auri
Dflcndens, totum inuenies dux maxime noftris
/'rbibus,& poteris metasimponcre curis,
rharaque diledse remeare ad lirtora terrse.
lefpondit dux Gama viro promifla Tyranni
romplacuifle fibi,& regalia nuncia graro
Vcccpifle animojconflanti abfcondita mcntei
ed quia Sol tumidis Neptuni tingitur irndis
C Haud
L V S i A D V M
f^Q Haud regl parcrc potefl,portumuc fubire,
At poltquam 0ki<ia radiarit iampadc tcrras,
Qua naiitf ducant naues,nullumque periclum
Pcrtirneant^complebit ouans mandata,timorem
BtponenSsnaucs & ad vkima littora ducec.
Pr^tereaqnxrit,{i dulcia dogmata Chrifli
Sedantes habitent terras,^'t Nauta fcrebat.
Nuncius ailuto refpQndct pedl:ore,rupes
Incolere,x^ curuo profcindere vomere campos
Chriftjcoias; Gam? fincero a corde timorem
5° Sicaflutusouansdcpelht Maurus,iniquo
Fidit Gama virOvnotamque remittit ad vrbeni
Damnatosquofdam capitaii criminc,cafus
Qups ^ecuni in fimiies ducit,binofquc quictus
^iegk ex illis,fidos Maurifque fodales
AddiditjVt proprio fublimem nominc Rcgcm
Inuifant/JcKtrsE regaJique ofcuia figant.
InRruxitque viros, Maurcrum vtm3Bnia,& vrbcm>
Koboraque ipfa notent,& fi fint vrbe Tonantis
Qui prseccpta coiant vcri,qui pedora facram *
'^o Ance Crucem fiernant, & Chridi numen adorcntii
Muncra larga ferunt faifo ditiffima Regi,
Qu^ Gama in figaum fiabiiiti mittit amoris,
At contra failax trucuientam peftorc fraudem
Concipir,& Gamf Rexcunfe irc5modatradat,
lam Mauri vento,tonfis,&: caerula velis
Scindebant, vrbem & laeti dc more petebanu
Excipit hof^itio binos Rcx iittore Lufos,
Failaoi lcd corde,eadem plebs fubdoia fecit;
At pofJquam vafro tradunt noua munera Regi,
NuH'
wsm
L I B E R ir. 12
NunGiaque accipiunt,& reddant ritc,pktea§ 7^^
Decurrunt vrbis,MiUiortia Msenm fcandunt,
Atque domos,8c tcmpla notat, veflerque,modorque
Sed non cun^fta vident,quoniamgensperfida Lufis
Abfconditquxcumqucpctunt,cupiuntvevidere2
Namq; vbi fraus regnat cercu eil quod texcrc nodos
Cogitec,atque dolos itioliri in pedore cundos.
Attamcn ille DeuSiCuius nitor dre rcfulgct
Perpetuo,cui biriaparcnsjcui vertere clajKm,
Et ruere irircopulos,& cui fallacia curx,
Humanum oftcndens vultum, formamque Ltantis ^^
Chiifliculus f^eds latitabat in sedibus vrbis.
Vtque magis fraudem occultet,fabricauerat airam
Excelfani,genibusflexispianuminaadorat,
Spiritus omnipotens, diumufque haIitusoris>
Hic erat in fpecie,qua apparuit iilc, columbaes
Vn ica mater crat Phsenix pulcherrmia Virgo
BiiTcnis fociata viris, queis omnia mundi
ConcefTum varijs dignofce relittora linguis,
Numinisaduentu decorat Imgua ignea frontesJ
5piritusai]abatcun^iSjCun<aofque feplebat ■ ^
^Jediarecselcllijdiumo&numine.Bini . y^
Poflquam hsec afpexere viri pietate, fideqiic
Procumbunt gcnibus flexis,5c flaraen adorartt
Diuinum,& duplices tendunt adfydera palnias,
rhura Thyonarus calidis Pllanchaia flammis
Vrit»& auratas NabathsfeO fumat adore,
^tque adolet celfas,ceraque bicorniger atas«
^ofpitium hic bini ktiim accepcre fodales
Chriflicola?,lntuitque fimulfalkcia BaccW^ '
Cti ^ Afl
L V S I A D V M
100 Aii vbi fulgentcs rad^os dilpcrfit in Orbem
PhaebuSjpiiichra ruis rubuitque aurora quadrigis,
Ad naucs Miun redeuntjac lufla faceflunt
Regis, qui niuitis contendit fubdolus omnes
Portum intrareracesprccibus, Gamamqucvidere,
Secum etiam binos curarunt ducere Lufos,
Qm confpe<5h duci narrent, mora quaelibet angit
Pedora,vt afpiciat fallaci in iittore ritus
Chriili feruantes,& numina vera colentcs.
Indicat a puppi retinacula fcrrca foluant
lio Gamma,atquc vt naues finuofi liuminis vndas
^ ProfcindantjbiniLufifealtarianarrant
Et vidiiTe facras aras,facrataquctempia,
Et vatem^qui ihura dabat fumantibus aris,
Virginis ac Matris numen cselefie coicbat.
Quin & bis fenos Giirifti afpcxiflc fod.des,
Atquc ibi dcfeflbs artus fiimpfifTe fcporem,
Dum iueem occultat tenebris nox humida, regem,
Et populum tanto perfufos corda fauore,
Vt nullos pofTit doius,aut fraus vila iatcre.
X20 Hisquoque deceptus recipit Dux Gamma dolofos
Lsetantes Mauros animusnam candiclus vliam
Non fentit fraudem,cum iamtot rcdor amoris
Signa daret,fcandatque rates fic mipia nofiras
Plebs,& conueniantjalimentaqtie turpia portenr*
Vcrum iliis nim ium fcdct alto in corde voluptas,
Et iam Lufiadum m ?gniim difpergere fraudem
Turba putat,lacerafque pati difcrimina naucs.
Intcfv^a fseui fallaci Martis m vrbc
Arma parabantur,qucis vc Dux Gamma fubirct
Ingref-
■
1. IB E K II. T^
Ingrefrumportus,acanchoraferreanaues ^i^
Fjrmaret,cundas audax inuaderet hoftis,
Atque dolo Lufis tiatuebant vltima nautis
Fatadare^incautoujue virps fubmergcrc ponto,
Gcftaque fic luerent,quse diidum fa<5ia fuerunt;
Anchora dc prora magna vi ferrea furgir,
EtfoltumcxcrcensrobullusnautaCcleuma,
Antenora noto perflanti carbafa foluit,
Inclin.uitnauesadcalidaIittoraproras.
Ajfl tryc ina Venus placjdo pulcherri ma vultu
Obferuatfemper veterispja^pignoraLufi, i^
Magnanimofque virosvitarepenculacurat
Etnunc inudjas Maurorum fraudeparatas
PcrfpicJt , ab nitido tumidam petit ^thei'e pontum,
Coijuocat 6c Nerei natas dc ranguljie Nymphas,
Quasetiamsequorei comittanturc^tcra poot!
Numina,nam lalfi prognata eit xquoiis vndjs,
Oceanus, Tr iton, Pj'otheus, Ncptunus,& omnes
Nereides Veneri parent,queis illa citati
Defcenfus caufas proponensjlittora qu3erit
Mbmba9«,reliquafq; trahit per marmoraNymphas, 150
Vt cuncts ijnpcdjant,nc clailis naufraga diros
Incidat in fcopulos,tcneat vel littoi-a gintis
Barbarica:,noflrje vitentque pericula naues.
Nympharumfpumas argentca cauda citatum
Exciratob curfum,fbrmofopeaoreCloto
Scindir aquas maioi'i,quam fole